Co to jest Linux? Jaki Linux wybrać? Najpopularniejsze dystrybucje Linuxa (2024)

Co to jest Linux i czym się różni od Windowsa? Czy rzeczywiście może go zastąpić, a jeśli tak, to jaką wersję Linuxa wybrać? Czy na Linuxie da się grać i do czego w ogóle nadaje się najlepiej? Na te i inne pytania odpowiadamy w tym artykule. Po jego lekturze będziesz mieć komplet informacji na temat tego, czy Linux to coś dla ciebie czy też zupełnie nie.

Spis treści:

• Co to jest Linux?
• Jaka jest różnica między Linuxem a Windowsem?
• Jakie są największe zalety Linuxa? Czy jest lepszy od Windowsa?
• Kto korzysta z Linuxa? Do czego jest wykorzystywany?
• Czy na Linuxie są wirusy?
• Jak wygląda dostępność programów i aplikacji na Linuxa?
• Czy na Linuxie da się grać?
• Jakie są wymagania Linuxa?
• Społeczność Linuxa
• Czy Linux jest trudny?
• Najpopularniejsze dystrybucje Linuxa

Zobacz również: Windows, MacOS i Linux – porównanie najważniejszych systemów operacyjnych

Co to jest Linux?

Linux to otwarty, bezpłatny system operacyjny udostępniany w ramach licencji GNU. Jego historia sięga 1991 roku, kiedy to Linus Torvalds udostępnił pierwszą wersję jego jądra. W ciągu tych trzech dekad dał się poznać z dobrej strony jako system podatny na modyfikacje i personalizację, stabilność i bezpieczeństwo oraz optymalizację.

Oto najważniejsze elementy umożliwiające jego działanie:

• Jądro jest podstawowym elementem systemu – jego fundamentem. Odpowiada za wysyłanie instrukcji prosto do procesora, pamięci i podłączonych urządzeń.
• Bootloader pełni funkcję zarządzającą nad procesem uruchamiania systemu – czyli jego wczytania do pamięci RAM.
• Daemony to usługi, których zadanie polega na aktywacji podstawowych elementów systemu, po jego załadowaniu przez bootloader.
• Powłoka jest linią poleceń tekstowych, umożliwiającą wykonywanie wszelkich zadań w obrębie systemu operacyjnego.
• Polecenia systemu Linux i interfejs wiersza poleceń (CLI) pozwalają na zarządzanie aplikacjami, ustawieniami i interfejsami systemowymi.
• Interfejs graficzny (GUI) ułatwia obsługę, prezentując wszelkie treści w sposób graficzny – podobny jak ten znany z Windows.
• Menedżery pakietów odpowiadają za pobieranie, instalowanie i aktualizowanie aplikacji na komputerze z systemem Linux.

Jaka jest różnica między Linuxem a Windowsem?

Podstawowa różnica pomiędzy Linuxem a Windowsem jest taka, że ten pierwszy to bezpłatny i otwarty system operacyjny, a nie rozwiązanie zamknięte i komercyjne (jak system operacyjny Microsoft Windows). Oznacza to, że każdy może uzyskać pełen wgląd w kod Linuxa i wykorzystywać go we własnych projektach. Także zainstalować Linuxa na komputerze bez żadnych opłat.

Otwartość kodu to największa, ale nie jedyna różnica. Kolejna z tych istotnych polega na tym, że Linux niczego nie robi bez wiedzy użytkownika. Podczas gdy Windows stara się odpowiadać nawet na te niewypowiedziane wymagania – co można poczytywać zarówno za plus, jak i za minus.

Rozwiązywanie problemów także różni się w tych systemach. W Windowsie mamy raczej narzędzia automatyzujące procesy naprawcze, podczas gdy Linux wymaga tego, by radzić sobie samemu.

Należy też być świadomym, że w Windowsie katalogi są rozdzielane za pomocą ukośnika, a w Linuxie – ukośnika wstecznego. Do tego wielkość liter w nazwach plików ma znaczenie w tym drugim.

Więcej o systemie operacyjnym Windows przeczytasz w poradniku: Jaki Windows wybrać?

Jakie są największe zalety Linuxa? Czy jest lepszy od Windowsa?

Wady i zalety względem Windowsa mogą się różnić, w zależności od tego, którego Linuxa wybierzesz. Postaramy się jednak to uogólnić.

Linux początkowo może wydawać się trudny do opanowania, ale gdy już się to przyswoi, okazuje się bardzo podatny na personalizację.

Wszystko można skonfigurować pod siebie, a system nie tworzy sztucznych barier, jak Windows.

Kolejnym atutem jest niska zasobożerność, wynikająca przede wszystkim z niewielkiej liczby aplikacji i narzędzi działających w tle.

Linux oddaje też większą kontrolę nad tym, jakie aplikacje znajdują się na komputerze. Nic nie instaluje się bez naszej wiedzy czy chęci, a aktualizacje są przyjaźniejsze.

Linux jest również bezpieczniejszym systemem. Można więc uznać go za lepszy od Windowsa, ale w zastosowaniach rozrywkowo-multimedialnych często z nim jednak przegrywa.

Kto korzysta z Linuxa? Do czego jest wykorzystywany?

Na osobistych komputerach stacjonarnych czy laptopach Linux zdecydowanie nie jest najpopularniejszym systemem operacyjnym. W kwestii zainteresowania przepaść pomiędzy nim a Windowsem jest ogromna. Korzystają z niego głównie:

• Entuzjaści
• Specjaliści
• Osoby szczególnie dbające o prywatność
• Posiadacze starszych i słabszych pecetów, na których Windows 10 nie działa szczególnie komfortowo

Linux jest za to bardzo popularny w zastosowaniach profesjonalnych, na przykład w centrach danych.

Bazujące na nim serwerownie często reprezentują wyższy poziom, jeśli chodzi o bezpieczeństwo i stabilność.

Przejdź do rankingu: Jaki laptop do Linuxa? Polecane laptopy pod Ubuntu

Prawda jest jednak taka, że ogólnie rzecz ujmując Linux jest najpopularniejszym systemem operacyjnym na świecie. Jak to możliwe? Rzecz w tym, że Android jest oparty właśnie na Linuxie, a wykorzystuje go większość smartfonów, tabletów i gadżetów mobilnych na rynku.

Przejdź do: Zalety i wady systemów w smartfonach

Czy na Linuxie są wirusy?

Wbrew powszechnej opinii istnieją oczywiście wirusy na Linuxa. Jest ich jednak zdecydowanie mniej, co jest zupełnie zrozumiałe. Gdy cyberprzestępca ma do wyboru stworzenie złośliwego oprogramowania na Windows – z którego korzysta 3/4 społeczeństwa, lub Linux z udziałem na poziomie 3%, logiczne jest, że stawia na to pierwsze.

Nie jest to jednak jedyny powód. Linux jest bezpieczniejszy także dlatego, że za instalowanie aplikacji odpowiadają menedżery pakietów. To ogranicza ryzyko pobrania złośliwego oprogramowania. Także ze względu na to, że użytkownicy rzadko korzystają z kont z uprawnieniami administratorskimi.

A zatem czy Linux potrzebuje antywirusa? Przeważnie nie, szczególnie, gdy faktycznie korzystasz z komputera zgodnie z założeniami. Nie zaszkodzi jednak korzystanie z takiego oprogramowania, szczególnie w przypadku pobierania wrażliwych plików.

Zobacz również: TOP 5 darmowych antywirusów

Jak wygląda dostępność programów i aplikacji na Linuxa?

Linux oferuje bezproblemowy dostęp do najpopularniejszych aplikacji albo przynajmniej ich odpowiedników. Na komputerze z Linuxem spokojnie skorzystasz z:

• Przeglądarki internetowej Chrome lub Firefox
• Graficznego edytora GIMP lub Inscape
• Odtwarzacza multimedialnego VLC
• Edytora wideo DaVinci Resolve
• Komunikatora Slack, z uTorrent, z Audacity czy z VirtualBox

Rolę pakietu MS Office z powodzeniem przejmują natomiast LibreOffice, WPS Office czy OnlyOffice.

Na komputerze z Linuxem możesz więc bez trudu pracować, uczyć się, jak i oddawać się rozrywce w najróżniejszych formach. A skoro już przy tym jesteśmy, to czas odpowiedzieć sobie na nurtujące pewnie wielu pytanie…

Czy na Linuxie da się grać?

Linuxa doceniają przede wszystkim profesjonaliści. W zastosowaniach multimedialno-rozrywkowych zdecydowanie przegrywa on z systemami Windows. Dawno już jednak nie jest prawdą stwierdzenie, że Linux do gier nie nadaje się w ogóle.

Na platformie Steam można znaleźć płatne i darmowe gry na Linuxa – jest ich już kilka tysięcy.

Wśród nich znajdują się takie hity jak Euro Truck Simulator 2, CS:GO, Civilization VI, Left 4 Dead 2, Rise of the Tomb Raider, Dying Light, Total War: ROME, Worms W.M.D czy DiRT 4.

Warto też zapamiętać nazwę WINE. To narzędzie umożliwiające uruchamianie windowsowych aplikacji i gier na Linuxie.

Działa bardzo sprawnie i otwiera komputer między innymi na takie produkcje jak Wiedźmin 3: Dziki Gon czy StarCraft 2.

Przejdź do poradnika, w którym znajduje się lista gier na Linuxa: Najlepsze dystrybucje Linuxa dla graczy

Jakie są wymagania Linuxa?

Nie ma jednej odpowiedzi na takie pytanie, ponieważ każda linuksowa dystrybucja może mieć nieco inne wymagania. Co do zasady są one jednak dużo niższe niż w przypadku Windows 10.

Przykładowo LMDE, czyli najlepsza dystrybucja Linuxa na stare komputery, potrzebuje do działania zaledwie 1GB pamięci RAM i bardzo słabego procesora. Do Ubuntu przyda się już jednak dwurdzeniowy procesor 2GHz i 4GB RAM.

Społeczność Linuxa

Od samego początku kod Linuxa był otwarty, a społeczność odgrywała istotną rolę w jego rozwoju. Każdy może pobrać i modyfikować kod, a następnie udostępniać go innym.

Programiści i graficy łączą się w zespoły i tworzą własne dystrybucje linuksowe, wprowadzają zmiany i ustalają kierunek rozwoju.

Czy Linux jest trudny?

Kiedyś korzystanie z Linuxa dla początkującego użytkownika było bardzo skomplikowane. Aktualnie w kilku dystrybucjach jest ono równie intuicyjne, co w przypadku Windowsa. W ostatnich latach uproszczone zostało instalowanie programów i zmiana ustawień, a lista kompatybilności z urządzeniami peryferyjnymi znacząco się wydłużyła. Także konfiguracja nie stanowi już takiego problemu jest wcześniej.

Mimo to, w przypadku bardziej skomplikowanych zadań Linux może być trudniejszy do opanowania niż Windows. Wynika to przede wszystkim z faktu, że najlepszym, a często jedynym, sposobem na osiągnięcie celu jest skorzystanie z „konsoli”, czyli tekstowego wiersza poleceń.

Najpopularniejsze dystrybucje Linuxa

Linux jest rozwijany przez wiele różnych zespołów w ramach tak zwanych dystrybucji.

Dystrybucje to specjalne wersje systemu, tworzone pod kątem określonych zastosowań czy dla określonych grup docelowych.

Poniżej przedstawiamy najpopularniejsze z nich. Mamy nadzieję, że ułatwi to Tobie podjęcie decyzji, jakiego Linuxa wybrać na początek lub do sprawdzenia. Podpowiadamy, jaki Linux na stary komputer będzie najlepszy, ale też jaki jest dobry Linux na laptopa do pracy lub rozrywki:

• Ubuntu to uniwersalna dystrybucja, która dobrze sprawdza się i na komputerze do zabawy, i na komputerze do pracy. Szeroka kompatybilność i intuicyjna obsługa to jej cechy charakterystyczne.
• Linux Mint również jest prostym i uniwersalnym rozwiązaniem. Do tego jest wygodniejszy dla osób przechodzących z Windowsa.
• Fedora to dystrybucja pełna innowacyjnych rozwiązań i cechuje się krótkim okresem wsparcia – to propozycja dla entuzjastów nowości.
• openSuse to przyjazna dystrybucja kierowana przede wszystkim do osób korzystających z komputera w celach zawodowych.
• Debian to dystrybucja, dla której autorów kluczowe są: stabilność i bezproblemowość. To rozwiązanie, na którym można polegać. Dobre dla początkujących, jak i bardziej zaawansowanych.
• Arch Linux to prosta w obsłudze i konfiguracji dystrybucja opracowana jednak z myślą o linuksowych „weteranach”, programistach i developerach.
• LMDE to dobry Linux na stare laptopy – ma bardzo niskie wymagania, dzięki czemu nawet leciwe konstrukcje dobrze sobie z nim radzą.
• Zorin OS często nazywany jest najlepszym Linuxem dla użytkowników Windowsa. Jest prosty w obsłudze, a jego interfejs przypomina właśnie „Okienka”.

Jeśli nadal nie wiesz, jaką dystrybucję Linuxa wybrać, to miej świadomość, że przedstawiliśmy zaledwie kilka spośród dziesiątek dostępnych opcji.

Popularne laptopy bez systemu w Komputronik.pl

Mogą Cię zainteresować:

• Laptop z systemem czy bez? Co wybrać?
• Windows 10 – poradnik użytkownika, wskazówki, konfiguracja
• Jak działa system Mac OS? Poradnik dla początkujących
• Aktualizacje Windows 10 – poradnik krok po kroku
• Jak wyczyścić Windows 10?
• Jaki laptop z Windows 10? Polecane modele